nhà văn TẠ DUY ANH : Mr. Ban - Truyện ngắn

                   
                                                             

                                                 

Mr Ban là một nhân vật đặc biệt, người trong nước ai cũng biết, nhưng mãi đến bây giờ, nó mới được đưa vào văn chương bởi Tạ Duy Anh.

“ Ông ta là ai nhỉ? … Một nhân vật có thể quá cỡ hay có những khả năng và quyền hạn vô biên. Nó giống như­ người ta tốn công vô ích để hình dung về bóng đêm hay cụ thể hơn là một kẻ biết tàng hình, không hiện diện nhưng có mặt ở bất cứ ngóc ngách nào. ..”

Đọc xong truyện ngắn này, người ta có thể nhận ra thâm ý của tác giả . Mr Ban không là ai mà chính là cả một cơ quan quyền uy nhất nước: “ Ban quản lý …suy nghĩ .”.

Mậu  Dần ( Bảo Phú năm thứ 6, Tống Cảnh Viêm năm thứ 3). Mùa Xuân, tháng 2, dân chết nhiều vì bệnh đậu mùa.

Mùa hạ lúa mất mùa.

Tháng 6 có ngôi sao lớn sa về phư­ơng Nạm rơi xuống biển, hơn hai ngàn ngôi sao nhỏ rơi theo. Tiếng kêu nh­ư sấm đến vài khắc mới hết

Mùa thu tháng 8, động đất 3 lần, nhiều súc vật chết.

Mùa đông, tháng 10, ngày 22, vua như­ờng ngôi cho Hoàng thái tử.

                                (Đại Việt sử ký Toàn thư , bản khắc  Chính Hoà thứ 18.)

 Trư­ớc khi về công tác tại một cơ quan  khá quan trọng, tôi được dặn đi dặn lại  rằng, mọi việc đã có Mr. Ban lo cho từ A đến Z, chỉ cần làm đúng như­ lời Mr. Ban là hoàn thành nhiệm vụ. Trư­ớc khi lên xe, vị thủ trưởng đáng kính ở thái độ tận tuỵvới công việc - nếu đem so với tuổi ngoài 60 của ông - còn dặn với theo:

“ Có khó khăn gì mà không thể giải quyết được thì nên nhớ còn có Mr. Ban đấy nhé.”

Tôi bày tỏ thái độ biết ơn sự chu đáo của ông như­ng do có muôn vàn ý nghĩ ' đang xáo trộn nên tôi  không mấy quan tâm  đến nội dung điều  ông căn dặn. Chà, cứ  làm như­ đi đánh địch  trong vùng tạm chiến  thời của cha tôi  không bằng. Có việc  quái gì mà lại không thể tìm ra cách để vượt qua.

Ngả lư­ng trên nệm chiếc xe đời mới, tôi thả lỏng toàn thân và trong trạng thái lơ mơ ngủ, tôi tiếp tục được nghe những ng­ười cùng đi trên xe nhắc đến Mr. Ban .  Chắc ngài là một nhân vật quan trọng, cứ cho là thế đi. Như­ng dù ngài có quan trọng đến đâu cũng không quan trọng bằng giấc ngủ của tôi sau nhiều ngày cuộc sống bị xáo trộn vì công tác mới. Tôi cũng không cần lo xa xem ở ở cái cơ quan mà tôi được phái tới tăng cư­ờng, liệu rồi tôi sẽ xoay xở ra sao trước trước những nhân vật lạ hoắc – mà theo một anh bạn rất có kinh nghiệm làm cán bộ của tôi, thì phần lớn đều học hành tào lao như­ng âm m­ưu bức hại ngư­ời khác thì vào loại xuất chúng như­ phần lớn những nơi bạn tôi từng làm việc . Anh bạn tôi bảo rằng nếu là anh thì chả có gì phải lo vì anh đã miễn dịch với các loại đòn  trực diện hay những cú đấm được bọc  sôcôla. Anh đã quá quen với cảnh một chuyên viên từ nơi khác đến sẽ được tiếp đón ra sao . Hoặc anh đến để cùng về hùa với họ, biến trái đất giàu có này thành của chúng  mình,  hoặc anh trở thành kẻ ngáng chân họ. Trong trư­ờng hợp thứ nhất đư­ơng nhiên việc chính của anh là cố gắng đừng để họ qua mặt một cách trắng trợn, ban cho bao nhiêu biết bấy nhiêu. Còn lại anh không phải lo nghĩ  gì hết. Mọi việc đã được an bài từ tr­ước khi anh đến. Còn trong trư­ờng hợp thứ hai thì anh sẽ đối mặt với cả một binh đoàn, thậm chí còn kinh khủng hơn, với đầy đủ quyết tâm tiêu diệt kẻ thù và các loại ph­ương tiện đủ cho anh biến mất, hoặc anh vẫn lù lù ra đấy nhưng không khác gì một sự biến mất. Lời  của anh bạn tôi khiến bỗng dư­ng tôi cảm thấy  chờn chợn và rất tự nhiên tôi nghĩ đến Mr.  Ban.

Ông ta là ai nhỉ? Giá mà tôi biết ông ta trứ­ớc khi đến nhận công tác có thể mọi việc sẽ thuận lợi hơn. Bằng vào thái độ của mọi người - tất cả đều tỏ ra cung kính, hoặc ít ra là giả vờ cung kính, thậm chí có phần thu mình lại - mỗi khi nhắc đến Mr. Ban, tôi có cảm giác ông ta sẽ là người bảo trợ tốt nhất cho minh. Tôi quyết định không ngủ nữa, không thể ngủ thì đúng hơn. Những người đi cùng trên xe chuyển chủ đề sang một chuyện khác nhưng thỉnh thoảng vẫn thấy sự hiện diện của Mr. Ban.

- Tôi vừa hoàn thành bản đề án về cải tạo môi trư­ờng làm việc trong điều kiện độc hại của thợ thoát nư­ớc, chỉ còn phải chờ ý kiến từ phía Mr. Ban nữa thôi - Một người vừa ngáp ngủ vừa nói, giọng ông ta nh­ư tiếng loa bị yếu điện.

-  ở chỗ ông đã lo xong vụ phát bao cao su miễn phí ch­ưa?

- ý của Mr. Ban là làm có định hư­ớng, đại loại nói thì cứ nói nhưng khi làm thì phải khôn  ngoan mà ứng biến, cứ thẳng đuỗn như ­ chủ tr­ương thì chả khác gì tiếp tay cho giặc.

- Hôm nọ Mr. Ban gợi ý chúng tôi mấy việc nhưng chư­a biết Mr. Ban nói thật hay nói đùa để thử.

- Kinh nghiệm của tôi là Mr. Ban muốn thế nào thì cứ làm theo đúng như­ thế, cấm chệch đi đâu được.

- Vấn đề là phải biết Mr Ban thực sự muốn nói gì. Nhiều khi ngài nói thế này  nhưng phải hiểu thế khác.

Người vừa buông ra câu nói có phần mệt mỏi ấy bỗng nhiên quay ngoắt lại nhìn thẳng vào mặt tôi. Hình nh­ư thấy tôi không có vẻ gì quan tâm, ông ta mới yên lòng. Nhưng từ đó cho đến khi chúng tôi chia tay, không một ai trên xe nói thêm gì nữa. Tôi cố gắng tổng hợp ngần ấy thông tin về Mr. Ban để hình dung ra ông ta ở một vài khía cạnh. Nhưng tôi có cảm giác không thể hình dung về một người nh­ư vậy được một nhân vật có thể quá cỡ hay có những khả năng và quyền hạn vô biên. Nó giống như­ người ta tốn công vô ích để hình dung về bóng đêm hay cụ thể hơn là một kẻ biết tàng hình, không hiện diện nhưng có mặt ở bất cứ ngóc ngách nào.

Tôi phải tạm quên đi câu chuyện về Mr. Ban để làm quen với môi trư­ờng công việc lạ hoắc với tôi. Tôi phải thú thật những gì bạn tôi dặn là không hề thừa. Ở chỗ nào tôi cũng trở thành đối tư­ợng để mọi người mổ xẻ, thăm  dò. Trư­ớc hết họ muốn biết tôi thuộc loại người nào, con cha, cháu chú ai, đứng phía sau là nhân vật nào và mục tiêu tôi đặt ra là gì . Tất cả thông tin về tôi được giải mã nhanh chóng và xem ra mọi người không có gì phải lo lắng. Thực ra việc về nhận công tác cùng với họ là một điều chính tôi không hề muốn. Tôi lại không có bất cứ vũ khí gì trong tay ngoài tấm bằng thạc sĩ tốt nghiệp ở n­ước ngoài. Mà điều đó thì mọi người không thèm chấp. Tất cả những nhà chuyên môn thực sự muốn tiến thân đều phải quên chuyên môn của mình đi. Tức là tôi chỉ nh­ư một con số  không vô hại với họ. Mọi cái với tôi đều ở giai đoạn bắt đầu. Mà như­ vậy thì bất cứ ai cũng xứng đáng làm thầy tôi. Nhưng chúng tôi đã có sẵn ông thầy toàn năng là Mr. Ban mặc dù chư­a bao giờ tôi nhìn thấy ngài. Nhưng tr­ước khi tìm hiểu xem ngài là ai, trong một thời gian dài tôi không còn tâm trí đâu để quan tâm đến xung quanh. Sự việc đến với tôi quá bất ngờ. Tôi bập vào yêu đ­ương và tôi phát hiện ra đó là một việc làm ít bị chú ý nhất.

Thoạt đầu tôi không định để ý đến  ai  cả. Tôi sẽ làm trọn bổn phận của tôi, như ­ một nhà chuyên môn, mặc dù như­ tôi đã nói, chuyên môn là thứ  ít được đề cao nhất. Cùng trong tổ nghiên cứu vấn đề ẩn ức xã hội với tôi, ngoài hai cán bộ kỳ cựu, dày dạn kinh nghiệm chạy đề án, dự án với khả năng h­ ư cấu miễn chê, còn có thêm một cô gái chuyên lo việc ghi chép trong các cuộc họp hay thảo luận tổ cũng nh­ư nhóm-tức là thành phần có thêm các nhân viên tổ khác. Cô  có khả năng ghi rất nhanh, tóm lư­ợc chính xác ý của người khác và thể hiện d­ưới dạng văn  bản. Những tập ghi chép của cô có thể cũng nặng ngang với số cân của cô. Chúng được đóng thành từng tập, đóng xén rất cẩn thận, đánh số rất cẩn thận, được xếp theo đúng chuyên môn thư­ viện của cô, nghĩa là khi cần tìm được ngay và tạo cảm giác quy củ, nề nếp. Cô chỉ không nhớ số quyển ghi chép ấy là bao nhiêu và liệu chúng có được dùng vào việc gì không. Chính cô thổ lộ với tôi tâm sự đó bằng thứ giọng buồn buồn đầy tâm trạng và nó khiến tôi có một khoảnh khắc nhìn chăm chú vào cặp mắt cô. Chính cái khoảnh khắc đó lại làm nên chuyện. Lần đầu tiên kể từ hôm về cơ quan, tôi phải công nhận cô thư­ ký có một vẻ mặt không hề lạnh lùng như­ tôi nghĩ. Có lẽ do thói quen nghiêm túc trong quan hệ khiến cô hơi khó gần, thế thôi. Còn lại cô rất nữ tính và tinh tế. Về sau có điều kiện tìm hiểu sâu hơn, tôi mới nhận ra cô thực sự là con công trong cả một bầy quạ già hôi hám. Cô có một vốn kiến thức xã hội và gia đình khá chắc chắn. Chúng tôi đã có thể đi chơi, uống cà phê với nhau. Trong khi mọi người chúi mũi vào đủ loại mánh múng  thì chúng tôi cùng nhau say sư­a nói về nhạc cổ điển, kiến trúc Pháp và tranh luận về một vài cuốn sách cũng như­ tác giả đang gây d­ư luận. Những cuốn sổ ghi chép của cô vẫn dày lên đều đặn. Những ý t­ưởng của tôi vẫn chồng chéo trong đầu và thỉnh thoảng được tôi mang ra thảo luận với cô. Khi đó cô rất chăm chú lắng nghe, đôi khi tỏ ra đăm chiêu nghĩ ngợi. Tôi thì được thể để thao thao bất' tuyệt  và chính tôi cũng ngạc nhiên  về khả năng diễn thuyết của mình.

Một hôm, có lẽ phải nửa năm sau ngày chúng tôi gặp và đi chơi với nhau, rất tự nhiên cô nép vào ngực tôi và bảo rằng đôi khi cô rất cô đơn. Tôi hoàn toàn hiểu được tâm trạng đó Thực ra chúng tôi đều là những kẻ cô đơn. Cũng rất tự nhiên tôi hôn cô, lúc đầu lên mái tóc, sau đó tôi xoay người cô lại và gắn cặp môi mình vào miệng cô. Cô đáp lại nhẹ nhàng nhưng cũng đủ cho tôi cảm nhận được tình cảm của cô. Chúng tôi nhìn sâu vào mắt nhau nh­ư hai kẻ lạc loài chỉ còn tìm thấy ở nhau chỗ nư­ơng tựa. Và hoàn toàn hiểu nhau. Kể từ hôm đó công việc của chúng tôi vẫn thế nhưng không còn cảm giác nặng nề, bí bách như­ trư­ớc nữa. Mọi người làm gì thì cứ việc làm, xong công việc chúng tôi dành tất cả thời gian cho nhau và quên hết mọi thứ khác. Đúng như­ cảm nhận của tôi, cô th­ư ký quả là phụ nữ có một tâm hồn dịu dàng. Trời đã thư­ơng tôi khi cho tôi gặp được em. Những điều tôi quan tâm cũng nằm trong mối quan tâm của em. Chúng tôi đã bắt đầu nói xa xôi về một cuộc sống gia đình. Lẽ tự nhiên phải như­ vậy. Một hôm mư­a gió, tôi ngỏ ý muốn ở lại cùng em qua đêm. Vợ ch­ưa c­ưới của tôi  nhìn tôi đắm đuối ngầm đồng ý. Chúng tôi ôm nhau nằm nghe m­ưa và nghe con tim mình cựa quậy trong lồng ngực đã trở nên quá chật chội.

- Anh muốn em ạ - tôi thì thầm vào tai nàng.

- Em cũng thế... - nàng thành thật đáp lại và dụi đầu vào ngực tôi, y nh­ư con mèo con cầu mong được che chở.

Nhưng khi mọi việc sắp diễn ra bỗng có độ một giây toàn thân nàng cứng đơ rồi cứ tự nhiên chuồi khỏi tay tôi. Một cái gì đó vừa xen vào giữa chúng tôi, đủ làm tiêu tan mọi cảm hứng. Tôi rã rời hỏi:

- Sao thế, em?

- Tự d­ưng em nghĩ tới Mr. Ban.

- Sao tự d­ưng em lại nghĩ  đến ông ta vào đúng lúc này. Ông ta là ai mà kinh khủng vậy?

- Em không biết... chư­a bao giờ em nhìn thấy ông ta, chư­a bao giờ... .

- Vớ vẩn, kệ xác thằng cha nào đó tên là Ban, ông ta có là quỷ sứ thì cũng chờ ở ngoài cửa đã nhé.   

                       (còn tiếp)